Με βάση το μοντέλο “Model of Human Occupation” (Kielhofner 2008), ο βασικότερος κινητήριος άξονας για νε εμπλακεί ένα παιδί σε έργα, είναι η ατομική του αυτό- αιτιολόγηση. Η ικανότητά του δηλαδή να γνωρίζει τον εαυτό του. Την χώρισε σε 3 βασικούς τομείς :
(1). αίσθηση ατομικής ικανότητας (εάν πιστεύει ότι υπάρχουν πράγματα που τα καταφέρνει καλά)
(2). αποτελεσματικότητα εαυτού (σε ποιους τομείς αισθάνεται ότι είναι αποτελεσματικό και σε ποιους όχι)
(3). επίγνωση αντίκτυπου των προσπαθειών (εμπιστοσύνη ότι εάν προσπαθήσει τα καταφέρνει καλύτερα)
Ο ρόλος των γονέων, των εκπαιδευτικών και των ειδικών στην καλλιέργεια αυτών των δεξιοτήτων είναι πάρα πολύ κρίσιμη.
Στην Ελλάδα (όσο πιθανά και στον υπόλοιπο κόσμο, έχουμε την τάση και διάθεση να κριτικάρουμε ένα παιδί μιλώντας του στο β΄ ενικό πρόσωπο (που μάθαμε και στη γραμματική όταν πηγαίναμε μαζί σχολείο) και να το κρίνουμε βιαστικά και χωρίς να επενδύσουμε στη συναισθηματική του νοημοσύνη!
«Η γλώσσα κόκκαλα δεν έχει μα κόκκαλα τσακίζει» λέει ο σοφός φιλόσοφος λαός αλλά παρόλα αυτά δε διστάζουμε να κάνουμε κακή χρήση της. Να «τσακίζουμε» την αυτοεικόνα των παιδιών μας με λέξεις από μη επαρκείς έως προσβλητικές!
Σκοπός αυτού του άρθρου, είναι να διερωτηθούμε:
Οι λέξεις μας διευκολύνουν την ανάπτυξη της αυτό-εικόνας του παιδιού μας ;
Οι λέξεις μας αναστέλλουν την ανάπτυξη της αυτό-εικόνας του παιδιού μας ;
Στηρίζουμε το παιδί μας και το βοηθούμε ή θυμώνουμε με το παιδί μας και το αποθαρρύνουμε;
Παρατίθεται ένα απλός οδηγός προς γονείς, εκπαιδευτικούς και ειδικούς που μπορεί να «δυναμώσει τα κόκκαλα» του παιδιού μας αντί να του «τσακίσει τα κόκκαλα» (που είναι και ευαίσθητα μάλιστα, γιατί μιλάμε για τα κόκκαλα του αυριανού – μεθαυριανού πολίτη με κρίση) και όχι τα «κόκκαλα» ενός ήδη –με αναπτυγμένη λογική και κρίση- πολίτη !
Το δίπτυχο είναι ένα: Μήπως αντί να πούμε ………. , να λέγαμε …….
Ας δοκιμάσουμε αυτό τον 20λογο και ας μετρήσουμε τα αποτελέσματα στην ανάπτυξη της αυτοεικόνας του παιδιού μας …..
Μήπως αντί για να πούμε: Πώς πέρασες σήμερα ; – Να του λέγαμε ; Τι έκανες σήμερα που σε έκανε να χαρείς; Κάτι που σε στενοχώρησε ;
Μην κλαις ! – Είναι εντάξει εάν θέλεις να κλάψεις ……….
Είσαι καλά σου λέω ! – Πώς νιώθεις ;
Σου το έχω πει χίλιες φορές ! – Κάτι σε δυσκολεύει με αυτό ! Ίσως να πρέπει να σου το δείξω με κάποιον άλλο τρόπο
Μη φοβάσαι! – Όλοι φοβόμαστε κάποτε ! Σε καταλαβαίνω! Είμαι στη διάθεσή σου όποτε θέλεις να το συζητήσουμε !
Δεν είναι τόόόόσο δύσκολο πια ! – Σε εμπιστεύομαι! Μπορείς να κάνεις ακόμα και πράγματα που φαίνονται δύσκολα !
Δεν μιλάμε έτσι ! – Σε παρακαλώ χρησιμοποίησε ευγενικές λέξεις
Με ζάλισες ! – Αισθάνομαι κούραση με αυτό που κάνεις
Πρόσεχε ! – Στείλε λίγο την προσοχή σου σε αυτό !
Είναι εύκολο ! – Σου φαίνεται δύσκολο, αλλά ας προσπαθήσουμε !
Κάνε ησυχία ! – Θα μπορούσες να χρησιμοποιήσεις πιο απαλό ήχο ;
Τι ακαταστασία Θεέ μου ! – Φαίνεται πως πέρασες καλά και το χάρηκες ! Πώς θα μπορούσες να με βοηθήσεις να συγυρίσουμε;
Τι γράμματα είναι αυτά; – Είσαι ικανοποιημένος με τα γράμματα που έγραψες ;
Ηρέμησε ! – Μάλλον είσαι ταραγμένος αυτή τη στιγμή ! Θα μπορούσαμε να κάνουμε κάτι για αυτό ;
Τι βαθμοί είναι αυτοί ; – Πώς αισθάνεσαι με τους βαθμούς που πήρες; Τους αξίζεις; Θέλεις κάτι να αλλάξει;
Πάλι τρως ; – Ανησυχώ ! Το πολύ φαγητό δείχνει ότι κάτι σε απασχολεί και ταυτόχρονα γνωρίζω ότι αυτό δεν είναι καλό για την υγεία !
Ε όχι ! Πάλι λάθος έκανες ! – Μάλλον σε δυσκολεύει πολύ αυτό ! Για να δούμε τι θα μπορούσαμε να κάνουμε;
Ακόμα να ετοιμαστείς ; – Κάτι σε δυσκολεύει να ετοιμαστείς γρηγορότερα ! Αν χρειάζεσαι βοήθεια, είμαι εδώ!
Με θύμωσες ! – Αισθάνομαι θυμό με αυτό που συνέβη !
Πώς τόλμησες να το κάνεις ; – Δεν μπορώ να επιτρέψω αυτό που συνέβη !
